O lutnictwie na Zamku Dunajec w ramach festiwalu AUKSO

Jerzy MaÅ›lanka urodziÅ‚ siÄ™ w MyÅ›lenicach. Jak sam wspomina bardzo wczeÅ›nie zaczÄ…Å‚ interesować siÄ™ stolarkÄ…, a swoje pierwsze kroki z niÄ… zwiÄ…zane stawiaÅ‚ w szkole w Kalwarii Zebrzydowskiej.  MajÄ…c 24 lata przeniósÅ‚ siÄ™ na staÅ‚e do Anglii, tam ukoÅ„czyÅ‚ odpowiedniÄ… wyższÄ… szkoÅ‚Ä™ lutniczÄ….  - RozpoczynajÄ…c szkolÄ™ lutniczÄ… w Anglii byÅ‚em jej najlepszym uczniem, choć szkoÅ‚a istniaÅ‚a od 17 lat. Co ciekawe nie znaÅ‚em jÄ™zyka, dopiero siÄ™ go uczyÅ‚em - opowiadaÅ‚ artysta. Od 2004 roku prowadzi dziaÅ‚alność na wÅ‚asnÄ… rÄ™kÄ™.

Jerzy ma niezwykÅ‚Ä… zdolność do oceny instrumentów i wydobywania z nich możliwie najlepszych dźwiÄ™ków. Współpracuje  z czoÅ‚owymi orkiestrami angielskimi, a podczas wczorajszego spotkania w Niedzicy opowiadaÅ‚ m.in. o instrumentarium smyczkowym, jakim na co dzieÅ„ operuje orkiestra AUKSO, o dawnych szkoÅ‚ach budowania instrumentów, pokazywaÅ‚ jak rozpoznać, w którym wieku powstaÅ‚a np. wiolonczela. - Instrument może mieć piÄ™kny dźwiÄ™k, ale może nie mieć noÅ›noÅ›ci przekazu we wnÄ™trzu. Obecnie w Londynie w pracowni mam instrument z 1540 roku, bardzo dużo czasu zajmuje mi studiowanie wiedzy o instrumencie niż samo jego wykoÅ„czenie i renowacja - podkreÅ›laÅ‚ MaÅ›lanka.

 

Spotkanie podzielone zostało na dwie części, najpierw artysta opowiadał o tym co najważniejsze jest w zawodzie lutniczym, opowiadał o sobie i swoich doświadczeniach zawodowych. W drugiej części muzycy Orkiestry AUKSO zaproszeni zostali do indywidualnych konsultacji i prezentacji instrumentów.

Artysta mówiÅ‚ o tym, że znaczÄ…cym elementem w budowie instrumentów jest rodzaj drzewa, które musi rosnąć blisko 200 lat, by uzyskać odpowiedniÄ… proporcjÄ™, usÅ‚ojenie, gÄ™stość. InnÄ… ciekawostkÄ… jest fakt, że lakier na instrumencie współpracuje z włóknami drzewa i ma ogromny wpÅ‚yw na dźwiÄ™k, który w instrumentach smyczkowych rozbudowuje siÄ™ nawet do 70 lat. Uczestnicy spotkania dowiedzieli siÄ™ jakie znaczenie maja "efy", czyli otwory rezonansowe w pudle skrzypiec i innych instrumentach smyczkowych, elementy wieÅ„ca i dekoracje rzeźbiarskie na instrumentach. 

 

Spotkanie prowadziÅ‚a Justyna Rekść-Raubo - dyrektor festiwalu.

Warto podkreślić, że jedyną placówką wyższą kształcącą lutników w Polsce jest Akademia Muzyczna w Poznaniu. Lutnictwo w Polsce ma jedną z najdłuższych tradycji. Istnieje teoria, że pierwsze skrzypce wykonane zostały właśnie w Polsce w XV wieku. Mimo tego lutnictwo u nas nie jest tak znane i doceniane jak na świecie.

 

Historia lutnictwa: Nazwa w XV w. odnosiła się do lutni i od niej pochodzi. Rozszerzyła swoje znaczenie w miarę powstawania w pracowniach lutników nowych instrumentów, np.skrzypiec (ok. XVI w.) i tego właśnie okresu sięgają początki lutnictwa w obecnym rozumieniu. W XVI i XVII w. powstały we Włoszech silne ośrodki lutnicze, skupiające rzemieślników produkujących instrumenty najczęściej pod kierunkiem mistrza, który swoim talentem, doświadczeniem i smakiem artystycznym determinował cechy powstających pod jego kierunkiem instrumentów. Tak powstawały słynne szkoły lutnicze, a w następstwie przekazywania wiedzy z pokolenia na pokolenie - całe rody, jak słynne do dzisiaj Amati, Guarneri, Guadagnini. Polska szkoła lutnicza stała w tamtym okresie na wysokim poziomie. Znani polscy lutnicy to: Baltazar Dankwart, Marcin Groblicz. Złoty wiek europejskiego i polskiego lutnictwa skończył się wraz z powstaniem w drugiej połowie XVIII w. ośrodków produkujących instrumenty masowo: manufaktur, a następnie fabryk.