Autor: Dorota Nelle-Zborowska / Oprac. red.
Zdjęcia: Dorota Nelle-Zborowska
Zdjęcia: Dorota Nelle-Zborowska
Pomniki przyrody w Krościenku nad Dunajcem
2013.06.25 22:03 / news / czytano 6033 / opinie 0
Uczniowie Zespołu Szkół Zawodowych i Placówek w Krościenku n/D w ramach lekcji biologii dokonali pomiaru obwodu wybranych drzew pomnikowych na terenie Krościenka.
„Każdy nosi w sercu obraz jakiegoś drzewa, ulubionego przez siebie, wybranego ...” to słowa prof. Władysława Szafera patrona Zespołu Szkół Zawodowych i Placówek w Krościenku nad Dunajcem. Uczniowie tej szkoły w ramach lekcji biologii dokonali pomiaru obwodu wybranych drzew pomnikowych.
Zgodnie z aktualnie obowiązującą ustawą o ochronie przyrody pomnikami przyrody mogą być: "pojedyncze twory przyrody żywej i nieożywionej lub miejsca ich skupienia o szczególnej wartości naukowej, kulturowej, historyczno-pamiątkowej i krajobrazowej oraz odznaczające się indywidualnymi cechami, wyróżniającymi je wśród innych tworów. W szczególności są to sędziwe i okazałych rozmiarów drzewa i krzewy gatunków rodzimych lub obcych, źródła, wodospady, wywierzyska, jary, głazy narzutowe."
Pomniki przyrody tworzone są na wniosek wojewódzkiego konserwatora przyrody przez wojewodę w drodze rozporządzenia lub przez radę gminy w oparciu o stosowną uchwałę. Należy pamiętać, iż wymiary drzew nie są jedynym kryterium kwalifikującym okaz jako pomnikowy. Niekiedy uznaje się za pomnikowe drzewa związane z określonym wydarzeniem historycznym czy legendą, mające unikatowe kształty (np. pień, korona).
Aby uznać drzewo za pomnik przyrody jego obwód w pierśnicy, czyli na wysokości 1,3 m nad ziemią, powinien być większy niż orientacyjne wartości graniczne wyznaczone dla danego gatunku. Poniżej przykładowo podane są te wartości dla wybranych gatunków drzew rosnących poza lasami (wg P. Rucińskiego):
- jesion - 250 cm
- klon jawor - 225 cm
- klon zwyczajny - 225 cm
- lipy - 300 cm
By drzewo mogło osiągnąć wymiary i wiek, umożliwiające ustanowienie ochrony pomnikowej, potrzeba ponad 100 lat. Istniejące pomniki przyrody są zatem świadkami wydarzeń historycznych, jakie miały miejsce w naszych miejscowościach. Sadzone w parkach, alejach, przy drogach, wokół kościołów i kapliczek przydrożnych, podkreślały ważność miejsca, w którym przyszło im rosnąć oraz wydarzenia, które upamiętniały. Zasługują więc na uwagę i opiekę.
W Krościenku na ul. Polnej znajdziemy dwa rzędy kilku sędziwych lip szerokolistnych wytyczających wąską dróżkę, prowadzącą niegdyś do krościeńskich zdrojów. Pomysł obsadzenia jej lipami był hołdem złożonym oficerom rabacji galicyjskiej z 1846 r. przez ówczesnego właściciela zdrojów Hieronima Michała Dziewolskiego. W korespondencji właściciela z 1860 r. czytamy: Drzewka przed paru laty obok drogi zasadzano. Z pewnością nadały one sporo kolorytu, pełniąc jednocześnie czysto praktyczną funkcję wyznaczania granic drogi w otoczeniu intensywnie wówczas użytkowanych chłopskich pól.
Okazałe lipy szerokolistne znajdują się również wzdłuż ul. św. Kingi, która przez stulecia stanowiła główną drogę dojazdową do Szczawnicy. W połowie XIX w. właściciel kurortu Józef Szalay rozpoczął starania o nadanie odcinkowi tej drogi statusu drogi krajowej. Charakterystycznym elementem ówczesnych zasad inżynierii drogowej był bezwzględny nakaz sadzenia drzew na poboczach. Miało to na celu dokładne wyznaczenie zarysu i granic drogi, zwłaszcza w zimie podczas częstych wówczas zamieci śnieżnych. Pozostałością tej koncepcji są położone po obu stronach ulicy wiekowe lipy będące pomnikami przyrody.
Wreszcie kolejna grupa drzew pomnikowych zlokalizowana jest wokół zabytkowego kościółka p. w. Wszystkich Świętych. Wśród nich występują: trzy jesiony wyniosłe, klon zwyczajny oraz klon jawor. Uczniowie Zespołu Szkół Zawodowych i Placówek w Krościenku n. D. w ramach lekcji biologii dokonali pomiaru obwodu wybranych drzew pomnikowych na terenie naszej miejscowości. Wyniki są następujące:
Gatunek drzewa / obwód w pierśnicy / lokalizacja
Jesion wyniosły / 367 cm/ Kościół p. w. Wszystkich Świętych - po lewej stronie kościółka
Jesion wyniosły / 367 cm/ Kościół p. w. Wszystkich Świętych - po lewej stronie kościółka
Klon jawor / 260 cm / Kościół p. w. Wszystkich Świętych
Klon zwyczajny / 400 cm / Kościół p. w. Wszystkich Świętych
Jesion wyniosły / 328 cm / Kościół p. w. Wszystkich Świętych - po prawej stronie kościoła
Jesion wyniosły / 265 cm / Kościół p. w. Wszystkich Świętych - po prawej stronie kościoła
Lipa szerokolistna /378 cm / ul. Św. Kingi 21
Lipa szerokolistna / 325 cm / ul. Św. Kingi 63 A
Lipa szerokolistna /380 cm / ul. Św. Kingi 71
Drzewa mające po kilkaset lat i będące świadkami wielu wydarzeń, to początek budzenia szacunku do historii lokalnej ojczyzny. Spotkanie z ogromnym i wiekowym drzewem to także rozbudzanie świadomości potrzeby ochrony starych drzew. Jednym z najważniejszych życzeń prof. Władysława Szafera - Patrona naszej Szkoły było: „żeby młodzież nauczyć kochać i rozumieć przyrodę, bo to najgłębsze korzenie wiążące człowieka z ojczyzną i światem”. Wciąż staramy się spełniać to życzenie …
Każdy z nas może spróbować poszukać w swoim otoczeniu pięknych, okazałych drzew będących pomnikami przyrody. Zachęcam do przygotowania ich opisu wraz z dokumentacją fotograficzną oraz udostępnienia tych informacji społeczności lokalnej.
W przygotowaniu artykułu wykorzystano historyczne publikacje p. Krzysztofa Kopra.
reklama
reklama
Nasi Partnerzy
Polecane serwisy turystyczne
Wspieranie turystyki, biznesu, edukacji, przedsięwzięć o charakterze sportowym, kulturalnym, prospołecznym, proekologicznym oraz podnoszenie poziomu i jakości wewnętrznej współpracy społeczności Pienin i najbliższych okolic.
Copyright © MAPI