Dworzec Gościnny - centrum życia kulturalnego i artystycznego

Ostatni wykład Anny Wawrzczak z cyklu spotkania z historią w Muzeum Uzdrowiska dotyczył "Życia kulturalnego w Uzdrowisku Szczawnica w XIX i w pierwszej połowie XX wieku". Szczawnica gościła wtedy znane osobistości ze świata kultury i nauki: uczonych, pisarzy, poetów, malarzy, aktorów, śpiewaków, przedstawicieli władz państwowych i arystokratów.

Józef Szalay zachÄ™caÅ‚ pisarzy do pobytu w Uzdrowisku a później do przelewania wrażeÅ„ na papier. O Szczawnicy pisali m. in. Maria Steczkowska, Wincenty Pol, Seweryn GoszczyÅ„ski. W poÅ‚owie XIX wieku odnotowano także pobyt hr. Aleksandra Fredry. Józef Ignacy Kraszewski obserwujÄ…c życie w Szczawnicy i Krynicy przeniósÅ‚ je na papier tytuÅ‚ujÄ…c " Wielki nieznajomy", Maria Konopnicka w cyklu " W górach" zawarÅ‚a trzy wiersze: "Na Czorsztynie", "W Jaworkach" oraz "Dunajec". Wiersze te byÅ‚y jej debiutem poetyckim. Adam Asnyk w Uzdrowisku przeżyÅ‚ piÄ™kne uczucie do Anieli GrudziÅ„skiej, czego rezultatem byÅ‚ napisany w 1868 roku cykl wierszy. W Uzdrowisku goÅ›cili m.in. Cyprian Kamil Norwid, BolesÅ‚aw Prus, Gabriela Zapolska, Jan Matejko oraz Henryk Siemiradzki. 

W 1884 roku Akademia UmiejÄ™tnoÅ›ci, ówczesny wÅ‚aÅ›ciciel Uzdrowiska, wybudowaÅ‚a Dworzec GoÅ›cinny (Kursalon), który miaÅ‚ być centrum kultury. UrzÄ…dzano w nim bale, na których taÅ„czono polskie taÅ„ce a dochód z niego przeznaczano zawsze na jakiÅ› szczytny cel. W Dworcu znajdowaÅ‚a siÄ™ czytelnia, biblioteka, sala teatralna i fortepianowa. Na scenie wystÄ™powaÅ‚y grupy teatralne z Krakowa i Lwowa, czasem z Warszawy i Poznania. Do staÅ‚ego dworcowego rytuaÅ‚u należaÅ‚o kwestowanie. Zwracano siÄ™ wówczas do znanych osób o poprowadzenie kwesty. Henryk Sienkiewicz np. kwestowaÅ‚ na szkoÅ‚Ä™ i zakup książek dla góralskich dzieci, na pomoc dla uczniów i Straż OgniowÄ….  

W okresie okupacji życie kulturalne prowadzone musiaÅ‚o być w konspiracji. W willi "Modrzewie" Stefan Åšwieżawski prowadziÅ‚ wykÅ‚ady filozoficzno-religijne, odbywaÅ‚y siÄ™ tam też spotkania profesorów z Uniwersytetów PoznaÅ„skiego i Lwowskiego. 

Po wojnie wiÄ™kszość budynków upaÅ„stwowiono, w 1962 roku Dworzec GoÅ›cinny spÅ‚onÄ…Å‚ a wraz z tym lata Å›wietnoÅ›ci przeminęły. W poÅ‚owie lat dziewięćdziesiÄ…tych spadkobiercy dóbr hrabiego Adama Stadnickiego zaczÄ™li odzyskiwać majÄ…tek. Za sprawÄ… rodziny MaÅ„kowskich Uzdrowisko wraca do swojego blasku i przyciÄ…ga goÅ›ci, kuracjuszy i artystów z Polski i zagranicy. 

W ramach trwajÄ…cego projektu "Kuracja dla ciaÅ‚a i ducha" w nawiÄ…zaniu do tematu wykÅ‚adu życia kulturalnego, w odbudowanym Dworku GoÅ›cinnym, Zespół Regionalny im. Jana Malinowskiego ze Szczawnicy wystawiÅ‚ sztukÄ™ "Wesele Góralskie". Sala Dworku wypeÅ‚niona byÅ‚a kompletem publicznoÅ›ci.