Kontrola została przeprowadzona w Urzędzie Gminy Krościenko n.D na podstawie wniosków złożonych przez radnego Stanisława Gabrysia. Zakresem kontroli były objęte działania dotyczące zakupu parkometrów, ich montażu oraz uruchomienia na terenie parkingu usytuowanego przy ulicy Jana III Sobieskiego.
Kontrola została przeprowadzona w dniach od 6. 10. 2022 do 10. 11. 2022 roku. W kontroli brali udział: Bartłomiej Czechowski – Przewodniczący Komisji Rewizyjnej, Natalia Kubik – Członek Komisji, Stanisław Tkaczyk – Zastępca Przewodniczącego Komisji, Stanisław Rusin - Członek Komisji, Gerwazy Skubisz – Członek Komisji. Kierownik jednostki kontrolowanej – Tadeusz Topolski Zastępca Wójta Gminy - upoważniony pracownik.
Oto wyniki pokontrolne:
"W wyniku przeprowadzonej analizy dokumentacji służbowej oraz na podstawie złożonych wyjaśnień przez zastępcę wójta gminy Tadeusza Topolskiego stwierdzono, że organ wykonawczy dokonał wyboru wykonawcy na dostarczenie i zamontowanie parkometrów na terenie parkingu usytuowanego przy ul. Jana III Sobieskiego na podstawie skierowanego do wykonawcy P.P.U.H „DEJW” Dawid Biernat z siedzibą Łososina Górna zapytania, który to wykonawca wcześniej dostarczył i zamontował parkometr na parkingu usytuowanym za budynkiem Urzędu Gminy w Krościenku n.D.
Organ nie realizował w przedmiocie wyboru wykonawcy procedury przetargowej, nie występował również do innych podmiotów o złożenie ofert porównawczych w przedmiotowej sprawie. Ze złożonych przez wójta gminy wyjaśnień wynika że w przedmiotowym zamówieniu odstąpiono od procedury zapytania cenowego na podstawie §1. ust. 5 Regulaminu udzielania zamówień publicznych o wartości szacunkowej nieprzekraczającej kwoty 130 tys. zł. netto, który wskazuje, że w uzasadnionych przypadkach, wymagających między innymi pilnego wykonania zamówienia, wynikających w szczególności z zamówień dotyczących usuwania awarii, skutków zdarzeń losowych, działania siły wyższej lub zapewnienia bezpieczeństwa, wójt gminy może w oparciu o umotywowany wniosek pracownika merytorycznego, odstąpić od stosowania procedur ustalonych w niniejszym regulaminie.
W toku prowadzonych czynności ustalono także, iż wykonawca, firma P.P.U.H „DEJW” Dawid Biernat z siedzibą Łososina Górna, za kwotę 49 999,50 zł brutto dostarczyła i zamontowała na terenie parkingu usytuowanego przy ul. J. III Sobieskiego dwa parkometry zgodnie z ofertą złożoną w dniu 18.lipca 2022 r. Odbioru parkometrów dokonano w dniu 2. września 2022 r., przedstawicielem Urzędu Gminy podczas odbioru był zastępca wójta gminy Tadeusz Topolski. W protokole odbioru nie wniesiono żadnych uwag oraz zastrzeżeń co do odbioru zamontowanych parkometrów. W trakcie odbioru przeprowadzono próbę sprawdzenia działania urządzeń poprzez dokonanie wpłaty środków do parkometrów przez zastępcę wójta gminy Tadeusza Topolskiego oraz wykonawcę, potwierdzenie dokonanych wpłat stanowią wydruk w formie "Kontrola Utargu" oraz bilet zakupu z dnia 2.września 2022 r. Obecny na posiedzeniu komisji w dniu 6.10.2022 r. zastępca wójta gminy poinformował, że po przeprowadzonych podczas odbioru testach parkometry pozostały włączone na prośbę wykonawcy, nie potwierdził jednak, aby po odbiorze zostały odpowiednio zabezpieczone tj. posiadały odpowiednie oznaczenie wskazujące że są nieczynne, które to oznaczenie uniemożliwiałoby osobom dokonywanie wpłat za postój pojazdów. Nie przedstawił również żadnej dokumentacji stwierdzającej przeprowadzenie zdalnego i testowego łączenia się z parkometrami. Poinformował, że dopiero w dniu 3.wrześniu 2022 r. po otrzymanym telefonie od przewodniczącego Rady Gminy skontaktował się z wykonawcą celem ich wyłączenia, jednak wykonawca poinformował, że nie ma możliwości wykonania takiej czynności na odległość, z tego względu sam dokonał wyłączenia parkometrów poprzez całkowite wyłączenie ich zasilania. Po odłączeniu zasilania, w dalszym ciągu nie zostały one właściwie oznakowane jako nieczynne. Powyższą sytuację potwierdził w trakcie sesji Rady Gminy przewodniczący Rady Gminy Stanisław Gabryś, który osobiście był na terenie przedmiotowego parkingu w dniu 3.września 2022 r.
Mając na uwadze przekazane w trakcie sesji w dniu 22. września 2022 r. informacje wskazujące o możliwości realizacji na terenie parkingu usytuowanego przy ul. J. III Sobieskiego w dniach 2 do 3.września 2022 r. poboru opłat za postój pojazdów komisja pismem z dnia 7.października 2022 r. zwróciła się do zastępcy wójta o przedstawienie raportów dokonanych wpłat do parkometrów.
Pismem z dnia 12. października.2022 r. zastępca wójta gminy przesłał protokół dokumentujący wypłatę utargu z parkometrów w formie dokumentu "pobranie utargu" oraz notatki służbowej z dnia 11.października 2022 r. opisującej wykonane czynności. Z przedstawionych dokumentów wynika, iż z parkometrów w dniu 11. października 2022 r. wypłacona została gotówka w wysokości 93,00 zł i została ona wpłacona w kasie Pienińskiego Banku Spółdzielczego na rachunek dochodów urzędu gminy. Z uwagi na to, że udzielona odpowiedź w ocenie komisji nie dawała pełnego obrazu dokonanych w parkometrach wpłat przewodniczący komisji pismem z dnia 13.października 2022 r. zwrócił się do zastępcy wójta o przedstawienie komisji dokumentów, wydruków z parkometrów w formie "kontrola utargu" obrazującego wpłaty dokonane w okresie 2 do 4. września 2022 r.
W odpowiedzi na pismo zostały przedstawione raporty przedstawiające ilości oraz wysokości dokonanych wpłat w okresie 2 do 4 września 2022 r.
W jednym parkometrze dokonano trzech wpłat gotówką w wysokości 8,00 zł oraz dziewięciu wpłat kartą w wysokości 107,00 zł. Razem dokonano wpłat w wysokości 115,00 zł. W drugim parkometrze dokonano dziesięciu wpłat gotówką w wysokości 85,00 zł oraz jednej wpłaty kartą w wysokości 2 zł. Razem dokonano wpłat w wysokości 87,00 zł.
Analizując uzyskane informacje komisja stwierdziła że w okresie od 2 do 3 września br. do parkometrów usytuowanych w rejonie ul. J. III Sobieskiego za postój pojazdów zostały wpłacone zostały środki w wysokości 197,00 zł - po odjęciu wpłat dokonanych w dniu 2. września 2022 r. podczas odbioru parkometrów przez zastępcę wójta oraz wykonawcę. Nie ustalono w trakcie prowadzonych czynności kontrolnych, w jaki sposób środki pochodzące z wpłat od klientów za postój pojazdów zostały zaksięgowane w budżecie gminy. Ustalone fakty wskazują jednoznacznie, że w wyniku tego działania poprzez doprowadzenie innych osób do niekorzystnego rozporządzenia własnym mieniem, uzyskano nienależną korzyść majątkową.
Analiza dokumentacji służbowej wskazuje bowiem, że w dniach od 2 do 3 września 2022 r. nie było żadnych podstaw prawnych umożliwiających pobieranie opłat za postój pojazdów na terenie parkingu. Odpłatność za postój pojazdów została wprowadzona w dniu 11.października 2022 r. Zarządzeniem Wójta Gminy Nr 101/2022, w sprawie ustalenia wysokości oraz sposobu pobierania opłat za postój pojazdów na parkingu niestrzeżonym niebędącym drogą publiczną w Krościenku n. D przy ul. J. III Sobieskiego, które w dniu 26.października 2022 r. Zarządzeniem Wójta Gminy nr 104/2022 zostało zmienione.
Na posiedzeniu komisji w dniu 10. listopada 2022 r. zastępca wójta poinformował, że środki wpłacone w okresie od 2 do 3 września 2022 r. zostaną zwrócone osobom, które dokonały płatności dopiero po otrzymaniu od nich pisemnej prośby o dokonanie zwrotu. Komisja wyraziła zastrzeżenia do przyjętego w tym zakresie działania wskazując że organ wykonawczy z własnej inicjatywy powinien dokonać stosownych zwrotów bezprawnie pobranych opłat. W odpowiedzi zastępca wójta poinformował, że gmina nie podejmie takiego działania, a osoby zainteresowane powinny same zwrócić się z pismem do Urzędu Gminy o zwrot wpłaconych środków.
W dniu 7.października 2022 r. do Przewodniczącego Komisji wpłynął wniosek uzupełniający od radnego Stanisława Gabrysia, o uzyskanie w ramach prowadzonych czynności informacji: jakie były założone cele we wniosku o dofinansowanie budowy przedmiotowego parkingu i czy zostały osiągnięte, czy została wykonana analiza efektywności wykorzystania infrastruktury parkingu, czy została wykonana analiza ekonomiczna, w tym makro ekonomiczna w związku z planowanym wprowadzeniem odpłatności za parkowanie pojazdów, czy została wykonana analiza kosztów obsługi parkingu, w tym uwzględniająca wprowadzenie odpłatności za parkowanie pojazdów?
Pismem z dnia 17. października 2022 r. komisja zwróciła się do wójta gminy o przekazanie powyższych informacji. W odpowiedzi z dnia 20.października 2022 r. zastępca wójta gminy poinformował, że celem ogólnym projektu budowy parkingu przy ul. Sobieskiego było podniesienie atrakcyjności turystycznej gminy Krościenko, co trwale miało przyczynić się do podniesienia rozwoju oraz konkurencyjności miejscowości w zakresie turystyki.
Cele szczegółowe to zwiększenie liczby miejsc parkingowych, zmniejszenie ruchu samochodowego w samym centrum Krościenka. Zaplanowane rezultaty - poprawa bezpieczeństwa użytkowników ruchu kołowego oraz pieszego, rozwój turystyki, poprawa estetyki miejscowości Krościenko, rozwój infrastruktury około turystycznej, ochrona środowiska, w tym obszarów Natura 2000 poprzez wyznaczenie miejsca do parkowania samochodów, zapewnienie miejsc parkingowych dla turystów i flisaków korzystających ze spływu łodziami przełomem Dunajca, zapewnienie miejsc parkingowych turystom polskim i słowackim korzystającym ze spływu pontonowego i kajakowego na Dunajcu, zapewnienie miejsc parkingowych dla wędkarzy korzystających z odcinka specjalnego - rezerwat pstrąga i lipienia na Dunajcu, który znajduje się w pobliżu parkingu, zapewnienie miejsc parkingowych dla osób niepełnosprawnych, zapewnienie miejsc parkingowych dla młodzieży Ruchu Oazowego Światło Życie na zloty, uroczystości religijne, zapewnienie miejsc parkingowych dla mieszkańców i turystów w okresie świąt i niedziel, zapewnienie miejsc parkingowych dla kupców oraz mieszkańców Krościenka i okolic w okresie poniedziałkowych jarmarków, stworzenie miejsc parkingowych dla transportu zbiorowego, miejsca postojowe dla autokarów.
W piśmie zastępca wójta wskazał, iż wszystkie zaplanowane w projekcie cele, wskaźniki i rezultaty zostały osiągnięte. Odnośnie kosztu utrzymania poinformował, że planowany koszt utrzymania przedstawiony w programie inwestycji został określony na kwotę 20 tys. brutto z jednoczesnym wskazaniem, że koszty te będą pokrywane ze środków własnych budżetu gminy oraz corocznie nakłady te będą coraz większe. W ocenie zastępcy wójta wprowadzenie odpłatności za postój pozwoli zmniejszyć udział środków własnych w utrzymaniu miejsc postojowych. Na podstawie przedstawionych informacji zastępca wójta poinformował, iż efektywność wykorzystania infrastruktury parkingu w okresie trwałości jak i nadal wynosi 100%, ponieważ jest on w pełni wykorzystany. Co do wykonania analizy ekonomicznej, w tym makro ekonomicznej planowanego wprowadzenia odpłatności za parkowanie pojazdów, zastępca wskazał na brak podstaw tak faktycznych jak i prawnych, ale przede wszystkim ekonomicznych dla zlecania sporządzania takich opracowań. W zakresie kosztów obsługi parkingu, analizując koszty funkcjonującego parkingu za budynkiem Urzędu Gminy zstępca stwierdził, że odbywa się to bezkosztowo.
Urządzenie jest bezobsługowe, a kontrola odpłatności za postój jest wykonywana w ramach obowiązków wyznaczonego pracownika urzędu. Stwierdzić zatem należy, że wójt nie przeprowadził żadnej analizy zarówno w odniesieniu do oceny efektywności ekonomicznej zrealizowanej inwestycji, jak również skutków zmiany sposobu eksploatowania inwestycji, co może świadczyć o ponoszeniu ryzyka niegospodarności przy podejmowaniu działania w sferze finansów publicznych, bez zachowania należytej staranności.
W dniu 24. października 2022 r. Przewodniczący komisji skierował do zastępcy wójta gminy pismo dotyczące przekazania informacji w zakresie kosztów utrzymania parkingu, które wpływają na określenie wysokości opłaty parkingowej w rozbiciu na poszczególne usługi kosztowe.
W piśmie z dnia 28. października 2022 r. zastępca przekazał analizę kosztów, w której wskazał, że koszty utrzymania parkingu z uwzględnieniem kosztów pracy maszyny z obsługą zarówno w okresie zimowym oraz pozostałym okresie roku, czas pracy w okresie zimowym oraz pozostałym okresie roku, będzie wynosił 50 tys. złotych. W kosztach tych nie ujęto kosztów oświetlenia, zakupu parkometrów oraz napraw bieżących nawierzchni, ogrodzenia, śmieci itp. Prognozowany dochód z opłaty postojowej został określony w wysokości 50 tys zł. rocznie. Na posiedzeniu komisji w dniu 10.listopada 2022 r. kierownik Zakładu Gospodarki Komunalnej w Krościenku n.D został poproszony o przedstawienie kosztów jakie ponosi zakład na utrzymanie przedmiotowego parkingu. Kierownik wskazał, iż koszty te oscylują w wysokości około 20 tys. zł. brutto w przeciągu całego roku, na co zastępca wójta gminy wniósł o zaznaczenie, że jego analiza kosztów utrzymania została opracowana na podstawie cen rynkowych. W ocenie komisji powyższa sytuacja wskazuje na brak staranności w zakresie realizowanej gospodarki budżetowej gminy.
W trakcie prac komisja została zapoznana z prowadzoną przez Przewodniczącego Rady Gminy z Komisariatem Policji w Szczawnicy korespondencją dotyczącą prowadzenia przez Komisariat postępowania sprawdzającego w sprawie niedopełnienia obowiązków lub nadużycia uprawnień przez Wójta Gminy Krościenko n.D polegających na postawieniu na parkingu przy ul. J. III Sobieskiego w Krościenku n.D parkometrów bez wymaganych uprawnień i regulaminu w celu pobierania opłat w sposób niedozwolony i nieustalony z właściwymi organami gminy ( tj. o przestępstwo z art. 231 § 1 Kodeksu karnego. Przewodniczący Rady Gminy w skierowanym piśmie do Komendanta Komisariatu Policji w Szczawnicy poinformował, iż pojawił się osobiście w dniu 3. września 2022 r. w godzinach popołudniowych na terenie parkingu i stwierdził zamontowane dwa parkometry, na których znajduje się informacja wskazująca, że obowiązuje na jego terenie parkowanie płatne 24 godziny/ 7 dni w tygodniu, każda godzina postoju samochodu osobowego wynosi 2 zł, każda godzina postoju autobusu 5 zł, doba postoju samochodu osobowego 20 zł, doba postoju autobusu 50 zł, opłata dodatkowa samochodu osobowego 50 zł, opłata dodatkowa autobus 100 zł. Wskazał także, że każdy parkometr posiada swój indywidualny numer identyfikacyjny oraz dane instytucji Urząd Gminy Krościenko n.D wraz z danymi kontaktowymi oraz instrukcję obsługi płatności. Poinformował, że na parkometrach nie znajdowała się żadna informacja wskazująca lub informująca o nieobsługiwaniu płatności za parkowanie lub, że są one nieczynne.
Komisja po zapoznaniu się z całą przedstawioną dokumentacją oraz złożonymi wyjaśnieniami ma wątpliwości co do kwestii związanych z prawidłowym przeprowadzeniem zakupu parkometrów. Wójt gminy odstępując od regulaminowego przeprowadzenia procedury zapytania ofertowego powołał się na przepis wskazujący, że w przypadku między innymi pilnego wykonania zamówienia może odstąpić od wskazanych przepisów, jednak zakup parkometrów nie był pilnym zamówieniem, wskazuje na to fakt, że wybór wykonawcy i samo zlecenie zostały przygotowane w lipcu, natomiast termin wykonania został określony na dzień 15. wrzesnia 2022 r., odbiór odbył się dopiero 02. września 2022 r. pobór opłat na parkingu został uruchomiony w dniu 8.listopada 2022 r. o czym wójt informował na stronie internetowej Urzędu Gminy, więc zasada pilności w tym przypadku nie została spełniona. Wójt powinien był przeprowadzić rozeznanie rynku, czy którakolwiek z firm nie byłaby w stanie dostarczyć parkometrów o takich samych lub zbliżonych parametrach określonych przez Urząd Gminy jako zamawiającego w niższych cenach, aniżeli oferta złożona przez tylko i wyłącznie jednego wykonawcę.
Kolejną wątpliwością jest fakt, iż Rada Gminy w dniu 31 marca 2022 roku Uchwałą nr XXXV/292/2022 RG Krościenko n. D wprowadziła do budżetu kwotę 50 tys. zł w dziale 600 - Transport i Łączność z przeznaczeniem na zakup parkometru przy ul. J.III Sobieskiego. Zgodnie z przedstawioną dokumentacją Wójt Gminy dokonał zakupu nie jednego, a dwóch parkometrów, co potwierdza, że mogło dojść do naruszenia dyscypliny finansów publicznych.
Komisja stwierdza także, że po przeprowadzonym odbiorze nie dokonano odpowiedniego zabezpieczenia parkometrów jako nieczynne, pozostawiono je uruchomione z widocznymi elementami wskazującymi, iż są urządzeniami dokonującymi poboru opłat tj. z cennikiem, nr indywidualnym parkometru, jednostką urzędu gminy, co w konsekwencji doprowadziło do wprowadzenia w błąd osoby korzystające z miejsc postojowych, które dokonały nieuzasadnionych wpłat przez co poniosły straty finansowe.
Zastrzeżenia komisji budzi także sam protokół odbioru wykonanego montażu parkometrów z dnia 2. września 2022 roku, w którym nie stwierdzono żadnych nieprawidłowości co do ich montażu i samego działania, nie wskazano, że parkometry pozostaną włączone na prośbę wykonawcy celem zdalnego dokonania ich aktualizacji.
Komisja zaleca organowi wykonawczemu: dla zamówień poniżej 130 tys. zł. netto prowadzić rozeznania rynku w bardziej przejrzystej formie, tj. kierować zapytanie o cenę do kilku wykonawców, nie ograniczać się do rozmów w przedmiocie udzielanych zleceń tylko i wyłącznie do jednego wykonawcy, tak jak dokonano tego w badanym przypadku, w przypadkach realizacji inwestycji podobnego rodzaju szczególną uwagę zwracać na właściwe oznakowanie i zabezpieczenie przed możliwością wystąpienia ewentualnych przypadków wprowadzenia w błąd innych osób, przy wykonywanych inwestycjach na terenie gminy podczas dokonywania odbiorów, w przypadku nie wykonania danego zadania w sposób zgodny z warunkami określonymi w umowie nie dokonywać odbioru do czasu całkowitego przygotowania danego zadania do odbioru, lub w przypadku zastrzeżeń wpisania tego typu sytuacji w uwagach i odłożenie odbioru na kolejny termin, zintensyfikować nadzór nad realizowanymi działaniami związanymi z gospodarką budżetową gminy, podjąć działania mające na celu zwrot bezpodstawnie pobranych w dniach 2-3 września 2022 r. opłat za postój pojazdów.
Komisja Rewizyjna stwierdza, że ze względu na brak posiadania odpowiednich kompetencji oraz wiedzy co do poprawności przeprowadzonego procesu zakupowego oraz samej procedury uruchomienia parkometrów w odniesieniu do wskazanych powyżej przepisów, wnosi do Rady Gminy o skierowanie sprawy do odpowiednich instytucji w tym zakresie tj. przekazanie protokołu z kontroli do Komisariatu Policji w Szczawnicy celem wykorzystania uzyskanych informacji w prowadzonych czynnościach oraz przekazania do Regionalnej Izby Obrachunkowej w Krakowie celem zbadania, czy w przedmiotowej sprawie nie doszło do naruszenia przepisów prawa zamówień publicznych oraz dyscypliny finansów publicznych".