Ciekawostki historyczne Pienin Krzysztofa Kopra - Przełęcz Rozdziela

Autor Krzysztof Koper - historyk, autor książki "Z dziejów Krościenka nad Dunajcem", pasjonat Pienin, nauczyciel mającym świetne pióro i dar opowiadania historii.

Piękne widoki... na wprost dolina Grajcarka z ogromną dominantą Lubania, a za nim po prawej odległa wieża na Gorcu...i jak na dłoni Pieniny z masywem Trzech Koron i majaczącym w oddali Żarem - najwyższym szczytem Pienin Spiskich... są już tacy, którzy pieszą trasę z Rozdzieli przez Żar do zachodniego krańca tego pasma przeszli w jeden dzień, zdobywając odznakę Diament Pienin... Niesamowite!

I genialny widokowo Wysoki Wierch, kiedyś zapomniany i zazwyczaj omijany, dziś bijący rekordy popularności..., a na południowym wschodzie Stara Lubowla z zamkiem Lubomirskich... Po przeciwnej stronie na północy - Przehyba oznaczona gigantycznym masztem, który niczym surrealistyczna "latarnia górska" od tylu już lat wyrasta w pobliżu budynków schroniska, a na prawo od niej łagodny grzbiet pokrytej lasem Radziejowej z wyraźnie odznaczającym się punkcikiem nowej wieży widokowej.  

Tak wiele wspomnień z tego miejsca... w maju 1986 r. moja pierwsza poważna wycieczka z drużyną harcerską z SP 2 im. Jana Wiktora w Szczawnicy, na trasie z Suchej Doliny  do Białej Wody i Jaworek... wtedy wydawało mi się, że to ogromny dystans, trudna, mozolna droga z dość ciężkim plecakiem w pierwszym wiosennym upale ...

...I niezapomniane wycieczki latem 1988 i 1989 r., kiedy to właśnie tu jeszcze trzeba było się tłumaczyć pilnującym granicy żołnierzom WOP;  kilka zorganizowanych szkolnych wypraw z własną klasą i kołem historycznym oraz dziesiątki krótkich samotnych popołudniowych wyjść..

Rozdziela to przełęcz na starym trakcie prowadzącym ze Szczawnicy przez Białą Wodę na wschód w kierunku Litmanowej... w XIX w. podstawowa droga, którą z Krynicy przez dzisiejsze Hraničné (Granastów) na góralskich furkach podążali w tę (i drugą stronę) do Szczawnicy "goście kąpielowi"... 

...to także przełęcz, którą przed dziesiątkami lat w przypadku epidemii zawsze twardo blokowały straże gminne ze wsi Biała Woda, jak choćby podczas cholery w 1873 r. i wielu innych. Bo kiedyś, gdy nadchodziła zaraza zamykano po prostu wszystkie drogi, rozstawiano uzbrojone w pałki straże i panował absolutny zakaz jakiejkolwiek komunikacji...

Wreszcie to pradawna droga, którą w XV w. przybyli z południa Wołosi, przynosząc zasady swojego prawa i osadnictwa, jakże mocno obecną tu do dziś kulturę pasterską, wiele lokalnych górskich toponimii oraz zaludniając doliny Białej i Czarnej Wody i Grajcarka po Wyżną Szczawnicę oraz jeszcze dalej... do doliny rzeki Ochotnica.

Teraz... po prostu miejsce przystankowe na trasie do Litmanowej i na Eliaszówkę, na Wysoką wzdłuż granicy i na Wielki Rogacz przez przełęcz Obidzę..., a czasem po prostu miejsce do przywędrowania nawet na godzinkę, tak po pracy... i spokojnego poleżenia i pogapienia się na te wszystkie wspaniałości, które stąd widać....